(w toku) Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe

Nazwa projektu: Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe
Czas trwania: 2017-2023
Źródło finansowania: Fundusz leśny LP
Kwota dofinansowania: 40 mln zł 

Strona projektu: www.wisent.org (jesteś tutaj)

Koordynator: Wydział Ochrony Przyrody DG LP
Partnerzy: Nadleśnictwa Augustów, Baligród, Białowieża, Bielsk, Borki, Browsk, Cisna, Czerwony Dwór, Gołdap, Hajnówka, Kobiór, Komańcza, Krynki, Lesko, Lutowiska, Niepołomice, Płaska, Stuposiany, Supraśl, Waliły i Żednia; regionalne dyrekcje Lasów Państwowych w Białymstoku, Katowicach, Krakowie, Krośnie i Olsztynie; Leśny Bank Genów w Kostrzycy; Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie; Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego; Stowarzyszenie Miłośników Żubrów oraz Białowieski Park Narodowy.

W 2017 r. zainicjowano projekt „Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe” finansowany w całości ze środków Funduszu Leśnego LP w kwocie ponad 40 mln zł. Działania podejmowane w ramach projektu rozplanowano na lata 2017-2020. Partnerami realizującymi wspólnie projekt są: nadleśnictwa Augustów, Baligród, Białowieża, Bielsk, Borki, Browsk, Cisna, Czerwony Dwór, Gołdap, Hajnówka, Kobiór, Komańcza, Krynki, Lesko, Lutowiska, Niepołomice, Płaska, Stuposiany, Supraśl, Waliły i Żednia; regionalne dyrekcje Lasów Państwowych w Białymstoku, Katowicach, Krakowie, Krośnie i Olsztynie; Leśny Bank Genów w Kostrzycy; Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie; Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego; Stowarzyszenie Miłośników Żubrów oraz Białowieski Park Narodowy. Komórką organizacyjną koordynującą i nadzorującą realizację projektu jest Wydział Ochrony Przyrody Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych.

Głównym celem projektu jest zapewnienie trwałości populacji żubra oraz jej rozwój. Aby go osiągnąć niezbędna jest realizacja poniższych zadań.

Liczebność światowej populacji żubra w 2017 r. wynosiła około 6000 osobników, w Polsce żyło ich blisko 1700. W ostatnich latach nastąpił wyraźny rozwój populacji żubra w Polsce i na świecie. Ten sukces jest wynikiem realizacji wielu projektów ochrony gatunku w poszczególnych krajach, a także ścisłej współpracy międzynarodowej. Zdecydowany wzrost liczby stad i liczebności populacji świadczy o skuteczności prowadzonych działań i konieczności ich kontynuacji. Ze względu na fakt, iż w Polsce mamy największą populację żubra, czujemy się odpowiedzialni za losy gatunku. W związku z tym od wielu lat prowadzone są wspólne działania jednostek Lasów Państwowych, parków narodowych, instytucji naukowych i organizacji pozarządowych.

W ramach projektu opieką objęte są stada wolnościowe – białowieskie, knyszyńskie, boreckie i bieszczadzkie – oraz hodowle zamknięte w Pszczynie, Niepołomicach, Gołuchowie i Mucznem, a także Ośrodek Hodowli Żubrów w Białowieży.

PIERWSZYM ZADANIEM jest utrzymanie populacji żubra poprzez poprawę warunków bytowania i wzbogacenie bazy pokarmowej oraz prowadzenie bieżącego monitoringu. Wykonuje się w tym celu rekultywacje oraz koszenie łąk, przygotowuje siano, kupuje pasze, odtwarza rowy melioracyjne, a także buduje wodopoje, paśniki i brogi. Realizacja tych działań zmniejsza poziom konfliktów na obszarach bytowania wolnych populacji żubra. W celu ograniczenia szkód wyrządzanych przez żubry od lat stosowane jest zapewnianie żubrom pasz na okres zimy. W związku z tym prowadzi się zbiór i zakup siana, kontraktuje łąki, na których bytują żubry oraz kupuje pasze objętościowe. Łąki do kontraktacji wybierane są na podstawie monitoringu rozmieszczenia tych zwierząt tak, aby zebrane siano było przez nie wykorzystane. Monitorowany jest wpływ tych działań na rozmiar i położenie szkód powodowanych przez żubry w gospodarce rolnej i leśnej.

W pierwszym zadaniu znajduje się także utrzymanie stad w zagrodach hodowlanych. Jest to ważna część populacji stanowiąca rezerwę genetyczną gatunku. W planach jest też modernizacja infrastruktury i wyposażenia tych zagród. W ramach projektu będą utworzone dwie nowe zagrody, w nadleśnictwach Lidzbark i Supraśl.

Ważnym aspektem jest także prowadzenie wszechstronnego monitoringu stad, w którego skład wchodzą monitoring genetyczny, zdrowia, rozmieszczenia przestrzennego stad oraz monitoring przyrodniczy siedlisk. Są to działania prowadzone jest od lat, które gwarantują bezpieczne prowadzenie populacji i mieszczą się w kanonie dobrych praktyk. Monitoring zmienności genetycznej polega na ocenie polimorfizmu DNA oraz na analizie rodowodowej. Wyniki monitoringu DNA wykorzystywane są, w sytuacji braku pełnej informacji rodowodowej, w wyborze osobników do wzbogacenia puli genowej stad oraz tworzenia nowych.

W ramach monitoringu zdrowia żubrów prowadzi się monitoring parazytologiczny, w związku z którym dwa razy w roku zbierane są próby kału żubrów do oceny intensywności i ekstensywności inwazji pasożytniczych. Badanie stanu zdrowia populacji wykorzystuje także materiał biologiczny osobników immobilizowanych oraz ten pobrany podczas sekcji zwłok. Daje to możliwość wczesnego wykrywania chorób.

Monitoring rozmieszczenia stad żubrów wykorzystuje dane z telemetrii oraz obserwacji bezpośrednich. W ramach projektu założone zostaną 24 obroże telemetryczne, dzięki czemu możliwe będzie śledzenie marszruty konkretnych osobników. Z kolei obserwacje bezpośrednie pozwalają określić wielkość i strukturę ugrupowań. Wyniki tych działań prezentowane są na mapach.

Monitoring przyrodniczy ma na celu analizę porównawczą obszarów zasiedlanych przez żubry z tymi, na których żubrów nie ma. Zadaniem jest wykazanie, że żubr to „gatunek parasolowy”, a jego rozsądna ochrona sprzyja całemu środowisku. Działanie na korzyść żubra i jego siedlisk jest więc tożsame z ochroną innych gatunków roślin i zwierząt.

DRUGIM ZADANIEM projektu „Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe” jest rozprzestrzenienie żubrów i tworzenie metapopulacji. Bardzo ważne jest zmniejszenie zagęszczenia istniejących populacji i zwiększenie zasięgu gatunku. Grupy żubrów zostaną wsiedlone do Puszczy Augustowskiej, Rominckiej i Nadleśnictwa Stuposiany w Bieszczadach, gdzie wykonane zostały prace środowiskowe zgodne z wcześniejszymi dokładnymi analizami tych terenów. Podobne analizy możliwości wsiedlenia żubrów przeprowadzone zostaną na obszarze regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych w Olsztynie i Lublinie. Ocena możliwości uwzględniać będzie warunki siedliskowe, organizacyjne i społeczne. Istotnym elementem tego zadania będzie eksport żubrów do wybranych hodowli w Europie – planuje się wywieźć ponad 100 żubrów. Rozprzestrzenienie zwierząt zwiększy bezpieczeństwo całej populacji.

TRZECIM ZADANIEM projektu jest utworzenie profesjonalnego Banku Genów Żubra docelowo zlokalizowanego w Leśnym Banku Genów w Kostrzycy. W Banku będą przechowywane w niskich temperaturach tkanki, DNA oraz komórki rozrodcze żubra. Bank będzie zabezpieczeniem przyszłości gatunku, a zbiory służyć będą ochronie żubra i badaniom naukowym.

CZWARTYM, ostatnim ZADANIEM, jest propagowanie idei czynnej ochrony żubra. Zaplanowano szereg spotkań i warsztatów mających na celu prezentację gatunku oraz poprawę jego wizerunku wśród lokalnych społeczności. Ważnym elementem jest doskonalenie edukacji najmłodszych.

Partnerzy projektu „Kompleksowa ochrona żubra przez Lasy Państwowe”

Białowieska populacja żubra bytuje na terenie i w okolicach Puszczy Białowieskiej, aktualnie liczy ponad 600 osobników i jest pierwszą reintrodukowaną wolną populacją. Opiekują się nią Białowieski Park Narodowy oraz nadleśnictwa Białowieża, Browsk, Hajnówka i Bielsk.

Nadleśnictwo Białowieża
Nadleśnictwo Białowieża położone jest w sercu unikalnej na skalę europejską i światową Puszczy Białowieskiej. Największym walorem nadleśnictwa jest bogactwo przyrodnicze. Występuje tu ponad 90 gatunków chronionych roślin i ponad 300 gatunków chronionych zwierząt, na czele z królem puszczy, żubrem. Ta różnorodność jest chroniona m.in. w siedmiu rezerwatach przyrody oraz strefach ochrony ptaków i porostów. Te formy ochrony łącznie zajmują ponad 1/3 powierzchni nadleśnictwa. Ponadto tutejsi leśnicy opiekują się tak znanymi miejscami, jak Szlak Dębów Królewskich, ścieżka edukacyjna „Żebra Żubra”, czy „Miejsce Mocy”.

Nadleśnictwo Browsk
Na terenach administrowanych przez Nadleśnictwo Browsk bytuje populacja żubra licząca ok. od 120 do 180 osobników, aczkolwiek liczby te podlegają fluktuacjom z uwagi na spore możliwości migracyjne żubra w kompleksie Puszczy Białowieskiej i na sąsiednich obszarach użytkowanych rolniczo. Nadleśnictwo od wiele lat czynnie uczestniczy w projektach dążących do m.in. poprawy bazy żerowej żubra, a co za tym idzie jakości jego życia. Doskonałym przykładem na to jest niniejszy projekt. Działania dla żubra to zakładanie i tworzenie sadów owocowych (ponad 7 ha), koszenie łąk (w chwili obecnej na terenie Nadleśnictwa koszone jest około 120 ha), zakup i rozkładanie karmy w licznych brogach.

Nadleśnictwo Browsk w grudniu 2012 roku rozpoczęło we współpracy z Centrum Informacyjnym Lasów Państwowych realizację projektu „Żubry online”, polegającego na całodobowej obserwacji żubrów, a przy okazji i innych zwierząt, za pośrednictwem transmisji internetowej. Okazało się, iż Projekt Żubry Online jest znakomitą lekcją przyrody, a nawet narzędziem przydatnym naukowcom-przyrodnikom. Tysiące internautów miało w ten sposób niekiedy pierwszą w życiu okazję poznać zwyczaje żubrów oraz innych gatunków leśnej fauny pokazujących się w leśnej kamerze, zobaczyć jak wyglądają interakcje między nimi i przekonać się o bogactwie przyrodniczym Puszczy Białowieskiej.

Nadleśnictwo Hajnówka
Nadleśnictwo Hajnówka położone jest na terenie województwa podlaskiego w powiecie hajnowskim, w gminach Hajnówka i Dubicze Cerkiewne, w masywie leśnym Puszczy Białowieskiej. Nadleśnictwo zarządza lasami będącymi własnością Skarbu Państwa o łącznej powierzchni 19 641,69 ha oraz nadzoruje gospodarkę leśną w lasach niepaństwowych na powierzchni 483 ha. Przeciętny wiek drzewostanów w Nadleśnictwie Hajnówka to 85 lat. Największy udział procentowy w składzie gatunkowym ma świerk (28 %).

Nadleśnictwo Bielsk
Nadleśnictwo Bielsk położone jest na terenie województwa podlaskiego, między rzekami Narew i Nurzec na terenie dawnej Puszczy Bielskiej graniczącej od zachodu z Puszczą Białowieską. Swoim zasięgiem obejmuje obszar ponad 142 tys. ha. Nadleśnictwo zarządza lasami będącymi własnością skarbu Państwa o łącznej powierzchni 21156,11 ha oraz nadzoruje gospodarkę leśną w lasach niepaństwowych na powierzchni 8 698,46 ha.

Powojenny okres w historii nadleśnictwa związany był z sukcesywnym powiększaniem powierzchni na skutek przejmowania lasów innych własności i „odtwarzania Puszczy Bielskiej” poprzez zalesienia. W tym okresie powierzchnia nadleśnictwa wzrosła pięciokrotnie. Lasy nadleśnictwa są więc lasami młodymi – przeciętny wiek drzewostanów to 40 lat. Największy udział procentowy w składzie gatunkowym ma sosna (77%).

Białowieski Park Narodowy
Białowieski Park Narodowy znajduje się w samym sercu Puszczy Białowieskiej. To największy i najstarszy w Europie obszar ochrony ścisłej. Za początki jego istnienia przyjmuje się rok 1921, w 1947 roku jednostkę tę restytuowano jako Białowieski Park Narodowy. Park zajmuje powierzchnię 10 517, 27 ha co stanowi 1/6 polskiej części Puszczy Białowieskiej. Jest to jeden z najlepiej zachowanych obszarów leśnych na niżu Europy, kraina olbrzymich drzew (dębów, lip i jesionów) oraz matecznik żubra. To obszar o ogromnym bogactwie gatunkowym, gdzie zachodzą naturalne procesy w ekosystemach leśnych i gdzie prowadzona jest edukacja ekologiczna na europejskim poziomie (Ośrodek Edukacji Ekologicznej, Muzeum Przyrodniczo-Leśne, Rezerwat Pokazowy Żubrów, sieć szlaków turystycznych). To właśnie w tym miejscu drzewostany posiadają wiele cech lasu naturalnego. BPN to jedyny w Polsce przyrodniczy Obiekt Dziedzictwa Światowego UNESCO i centralna strefa Rezerwatu Biosfery Białowieża.

Knyszyńska populacja żubra bytuje na terenie rozległej Puszczy Knyszyńskiej. Populacja liczy ponad 140 osobników, a pierwsze żubry wsiedlono na początku lat 70. XX wieku. Opiekują się nią nadleśnictwa Krynki, Supraśl, Waliły i Żednia.

Nadleśnictwo Krynki
Jedni powiadają Nadleśnictwo Krynki – to koniec świata, tam nawet wrony zawracają. Inni pocieszają – to tylko czterdzieści kilometrów od Białegostoku, a pojechać warto.

Każde nadleśnictwo jest niepowtarzalne, każde w swoim rodzaju, ale to -„berdyczowskie” – ma w sobie coś, czego nie odnajdzie się gdzie indziej. Może to efekt starosłowiańskiego, kresowego klimatu, może sprawia to duch Tyzenchausa spacerujący po największym we wschodniej Polsce rondzie, w niesłusznie pozbawionych praw miejskich Krynkach, a może przyczynia się do tego feniks polskiego „tatarstanu” w Kruszynianach, czy też tryskająca z artezyjskich studni woda. Ani chybi jest tu coś na rzeczy. Ale przede wszystkim to zasługa prastarej Puszczy Knyszyńskiej, do której coraz śmielej tuli się uciekająca do słońca leśnymi uprawami, odtwarzana „na gruzach” pegeerowskiego rolnictwa, Puszcza Krynecka.

Nadleśnictwo Supraśl
Typowo puszczańskie nadleśnictwo, położone w samym sercu Puszczy Knyszyńskiej o urozmaiconej rzeźbie terenu, znacznych walorach kulturowych i prozdrowotnych (uzdrowisko Supraśl) i dużym udziale obszarów chronionych. Doskonale znane z sosny supraskiej – lokalnego ekotypu o znakomitych właściwościach technicznych i użytkowych. Nadleśnictwo posiada interesujący, licznie odwiedzany ogród dendrologiczny – Arboretum Kopna Góra.

Nadleśnictwo Waliły
Nadleśnictwo Waliły położone jest w pł-wsch Polsce, przy granicy polsko-białoruskiej. Swym zasięgiem obejmuje wschodnią część Puszczy Knyszyńskiej. Większość gruntów to obszary Natura2000: ptasie i siedliskowe. 2 kwietnia 1973 roku 2 żubry zostały wypuszczone w głównym kompleksie leśnym ówczesnego Nadleśnictwa Waliły. Tak zaczęła się fascynująca historia knyszyńskiego dziko żyjącego stada żubrów, która trwa do teraz.

Nadleśnictwo Żednia
Nadleśnictwo Żednia to w większości cenne pod względem przyrodniczym lasy Puszczy Knyszyńskiej – jednej z największych w Polsce, położonej zaledwie kilkanaście kilometrów od Białegostoku. Puszczy, która pomimo trwającej kilka wieków zawieruchy historycznej przetrwała zachowując, w znacznym stopniu, swój naturalny charakter.

Lasy Nadleśnictwa charakteryzuje z jednej strony duże zwarcie kompleksów wchodzących w skład Puszczy Knyszyńskiej (obręb Zajma oraz część obrębów Żednia i Michałowo), z drugiej duże rozdrobnienie działek (obręb Hieronimowo oraz część obrębów Michałowo i Żednia). Duże jest też zróżnicowanie siedlisk tego terenu. Poza borem suchym w granicach Nadleśnictwa występują wszystkie nizinne typy siedliskowe lasu.

W działaniach na rzecz ochrony żubra w latach poprzednich zrealizowano analizy terenu, który następnie przygotowano do wypuszczenia zwierząt. W 2016 r. na ten teren wsiedlono niewielkie stado, stanowiące pierwszą subpopulację.

Borecka populacja żubra liczy ponad 100 osobników, a bytuje na terenie Puszczy Boreckiej. Najpierw utworzono Ośrodek Hodowli Żubrów, ale na początku lat 60. XX wieku zwierzęta wybrały wolność i tak zostało. Opiekują się nią nadleśnictwa Borki i Czerwony Dwór.

Nadleśnictwo Borki
Nadleśnictwo Borki znajduje się w województwie warmińsko – mazurskim, w północno – zachodniej części Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. Powierzchnia Nadleśnictwa wynosi prawie 25,9 tysięcy hektarów. Pod względem administracyjnym dzieli się na trzy obręby: Borki, Przerwanki i Węgorzewo, podzielone na 19 leśnictw. Siedziba nadleśnictwa zlokalizowana jest w miejscowości Kruklanki.

Nadleśnictwo Borki obejmuje południową i zachodnią część Puszczy Boreckiej. Puszcza porośnięta jest bogatą i różnorodną roślinnością. Bujne lasy tworzą doskonałe środowisko życia dla wielu gatunków owadów, płazów, gadów, ptaków i ssaków. Walory przyrodniczo – leśne, a zwłaszcza dostateczna ilość pożywienia i przestrzeni stworzyły bardzo dobre warunki i stały się podstawą do umieszczenia właśnie tutaj żubrów. Pierwsze żubry przywieziono w 1956 roku. Od 1962 roku w Puszczy Boreckiej utworzona została druga w Polsce wolna hodowla żubrów, licząca obecnie ponad 100 osobników. W Walisku, na terenie nadleśnictwa, można także zobaczyć żubry w zagrodzie.

Nadleśnictwo Czerwony Dwór
Nadleśnictwo Czerwony Dwór położone jest na terenie Pojezierza Mazurskiego. Składa się ono z dwóch obrębów leśnych: Czerwony Dwór będący częścią Puszczy Boreckiej oraz Skalisko stanowiący oddzielny kompleks lasu. Fauna leśna na terenie Nadleśnictwa Czerwony Dwór jest bardzo bogata. Reprezentowana jest przez żubry, łosie, jelenie, sarny, dziki, wydry, bobry, wilki i co ciekawe – rysie. Są także lisy, jenoty, zające, jarząbki, kuropatwy, borsuki, kuny i inne. Licznie reprezentowane są ptaki drapieżne z bielikiem i rybołowem na czele. Wśród zbiorników wodnych prawdziwy raj ma ptactwo wodne.

Augustowska populacja żubra to przyszłość, ale w sercu Puszczy Augustowskiej od kilku lat przygotowuje się łąki, pastwiska, wodopoje, aby stado żubrów czuło się komfortowo. Do tej pory na teren Puszczy przybyły pierwsza samce. Stadem opiekować się będą nadleśnictwa Augustów i Płaska.

Nadleśnictwo Augustów
Lasy Nadleśnictwa Augustów położone w północno-wschodniej Polsce obejmują obszary Puszczy Augustowskiej, która posiada wyjątkowe walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe. Jej najcenniejsze fragmenty chronione są w ramach licznych rezerwatów przyrody, w tym Kuriańskiego Bagna, gdzie ochronie podlegają rozległe fragmenty zbliżone do lasów pierwotnych. Inne cenne fragmenty dawnej Puszczy Augustowskiej chronią kolejne rezerwaty przyrody: Kozi Rynek, Glinki czy Stara Ruda. Bogactwo zróżnicowanych lasów i piękno augustowskiego krajobrazu przyciągają wielu pasjonatów przyrody. Do puszczy samce żubrów przyszły same z innych populacji, a wkrótce dołączy do nich przywieziona grupa samic.

Nadleśnictwo Płaska
Nadleśnictwo Płaska w Żylinach znajduje się w sercu Puszczy Augustowskiej, która jest jednym z największych w Polsce zwartych kompleksów leśnych. W skład nadleśnictwa wchodzą trzy obręby leśne, podzielone na 15 leśnictw, nowoczesne gospodarstwo szkółkarskie oraz Ośrodek Hodowli Zwierzyny. Wśród prawdziwych perełek przyrodniczych znajdujemy czyste śródleśne jeziora, malowniczo meandrującą rzekę Czarną Hańczę oraz Kanał Augustowski – jeden z najcenniejszych zabytków polskiej kultury technicznej, zaś największym skarbem przyrodniczym są cztery rezerwaty: Starożyn, Perkuć, Mały Borek i Kuriańskie Bagno, o łącznej powierzchni prawie 1 400 ha. Na terenie nadleśnictwa stwierdzono występowanie 93 roślin i 8 gatunków grzybów objętych ochroną, zaś wśród zwierząt jest to 207 gatunków (23 bezkręgowców, 2 ryb, 13 płazów, 5 gadów, 141 ptaków, 23 ssaków).

Puszcza Romincka wysycona dostojnymi świerkami czeka na żubry, które będą wkrótce po niej wędrować. Opiekować się nimi będzie nadleśnictwo Gołdap.

Nadleśnictwo Gołdap
Nadleśnictwo Gołdap leży w północno-wschodniej części kraju w rejonie nazwanym, z racji swego urozmaiconego ukształtowania terenu, Mazurami Garbatymi. Puszcza Romincka stanowi ważną ostoję zwierząt. W cieniu drzew schronienie znalazły wilki, rysie, jelenie, wiele gatunków nietoperzy. Nad wodami spotkać można bobry, wydry i łosie. Spośród ptaków wypatrzyć można orlika krzykliwego, błotnika stawowego, żurawia, bociana czarnego, czasem żerującego bielika.

Bieszczadzka populacja żubra liczy ponad 400 osobników, a jej początki to wsiedlenie żubrów ponad pięćdziesiąt lat temu. Zwierzęta przemierzają połoniny i czasami można je zobaczyć na stoku. Opiekują się nimi nadleśnictwa Baligród, Lutowiska, Komańcza, Stuposiany, Cisna i Lesko.

Nadleśnictwo Baligród
Nadleśnictwo Baligród położone jest w południowo-wschodniej części woj. podkarpackiego i zarządza gruntami na powierzchni ok. 19,2 tys ha. w zasięgu terytorialnym gmin: Baligród, Solina, Cisna i Zagórz. Obszar nadleśnictwa cechuje wysoka lesistość 66% oraz średni wiek drzewostanów 86 lat., a niemal całe grunty leśne zaliczone są do gruntów ochronnych. Na obszarze Nadleśnictwa Baligród mają swój zasięg takie formy ochrony wielkoobszarowej jak: otulina Bieszczadzkiego PN, dwa parki krajobrazowe, obszar chronionego krajobrazu oraz Międzynarodowy Rezerwat Biosfery „Karpaty Wschodnie” Południowa część nadleśnictwa stanowi wspólny obszar „siedliskowy” i „ptasi” Natura 2000 – PLC 180001 „Bieszczady”. Tu rośnie również najgrubsza, sławna już jodła „Lasumiła”, a lasy bogate są w gatunki puszczański zwierząt tj. niedźwiedzie, wilki, rysie, żbiki oraz oczywiście żubry.

Od 2015 r. obszar nadleśnictwa wchodzi w skład Leśnego Kompleksu Promocyjnego „Lasy Bieszczadzkie”, którego zadaniem jest m.in. promocja zrównoważonej gospodarki leśnej, wspieranie badań naukowych, edukacja leśna oraz udostępnianie turystyczne lasów.

Nadleśnictwo Cisna
Nadleśnictwo Cisna zarządza w imieniu Skarbu Państwa lasami państwowymi na powierzchni 20 160 ha położonymi w samym sercu Bieszczadów, w najdalej na południe wysuniętym skrawku Polski, w dorzeczu rzek Solinki i Wetliny.

Teren Nadleśnictwa ma charakter górski z wyraźnie  ukształtowaną rzeźbą terenu tworzącą głęboką dolinę zamkniętą pasmami górskimi poprzecinanych licznymi potokami spływającymi do Solinki i Wetliny. Otaczające szczyty – Wołosań, Łopiennik, Matragona, Falowa, Jasło, Okrąglik, Dziurkowiec, Smerek, Połonina Wetlińska znane są każdemu wędrującemu turyście. Lesistość Nadleśnictwa sięga 92%. Lasy mają charakter typowo górski, jedynie gdzieniegdzie w dolinach rzek porasta las łęgowy. Drzewostany występują w dwóch piętrach roślinnych – pogórza i regla dolnego. Górną granicę lasu tworzą skarłowaciałe buki i olchy, w tym olsza zielona. Powyżej rozciąga się już tylko charakterystyczne dla Bieszczadów piętro połonin.

Nadleśnictwo Komańcza
Lasy Nadleśnictwa Komańcza zajmujące 21,6 tys. ha, leżą przy granicy ze Słowacją, na pograniczu Bieszczadów i Beskidu Niskiego, obejmując obszar w dorzeczu górnej Osławy o lesistości 76 %. Górski teren, z panoramami szerokich grzbietów, stoki ożebrowane jarami kamienistych koryt potoków, malownicze przełomy rzek, rozległe łąki i pastwiska oraz lasy będące pozostałością puszczy karpackiej decydują o wysokich walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Głównymi gatunkami lasotwórczymi są buk i jodła. Wielogatunkowość i złożona budowa lasów, z ich bogatym runem i podszytem sprawiają, że jesienią mienią się one paletą barw, odnajdywanych jedynie w Bieszczadach. Z tego powodu ta pora roku ma wielu zwolenników.

Atrakcyjne krajobrazowo tereny nadleśnictwa objęte są wielkoobszarowymi formami ochrony prawnej. Wiele okazałych drzew i tworów natury nieożywionej, uznanych zostało za pomniki przyrody. Okoliczne lasy są ostoją wielu gatunków zwierząt chronionych i łownych. Atrakcją dla turystów są przejazdy ponad 100-letnią leśną kolejką wąskotorową tzw. ”Bieszczadzką Ciuchcią”.

Nadleśnictwo Lesko
Nadleśnictwo Lesko prowadzi gospodarkę w lasach o powierzchni ponad 18 000 ha, położonych na styku Gór Sanocko-Turczańskich, Beskidu Niskiego i Bieszczadów. W tutejszym krajobrazie dominują bogate w gatunki naturalne lasy mieszane, które sąsiadują z ekstensywnie zagospodarowanymi łąkami i niewielkimi miejscowościami. Całość przecinają dwie duże górskie rzeki: San i Osława.

Teren Nadleśnictwa Lesko to miejsce gdzie zrównoważona gospodarka leśna i tradycyjne rolnictwo, pozwalają na harmonijne współistnienie elementów środowiska przyrodniczego i człowieka.

Nadleśnictwo Lutowiska
Nadleśnictwo Lutowiska położone jest w południowo- wschodniej części województwa podkarpackiego. Lasy Nadleśnictwa skupione są w dwóch dużych kompleksach leśnych. Obejmujących jedno z najpiękniejszych bieszczadzkich pasm górskich – pasmo Otrytu oraz dolinę Sanu. Występują tu m.in żubr, wilk, ryś, niedźwiedź, oraz największy i najrzadszy przedstawiciel polskich węży, wąż Eskulapa.

Nadleśnictwo Stuposiany
Teren Nadleśnictwa jest terenem typowo górskim. Charakterystycznym rysem krajobrazu są długie równoległe pasma górskie biegnące z północnego zachodu na południowy wschód. Najwyższy szczyt to, Kudriawyński Wierch” – 1026 m n.p.m., Oparte o Kiczerę Sokolicką, Obnogę, Widełki i Magurę Stuposiańską, poprzecinane licznymi potokami wypływającymi ze stoków Wołowego Garbu, Halicza i Bukowego Berda a wpadającymi do Sanu, tereny Nadleśnictwa stanowią niezwykle atrakcyjny przyrodniczo i krajobrazowo obszar.

Drzewostany Nadleśnictwa budują buk, jodła, świerk, olsza, pozostałe gatunki (m.in. modrzew, jawor i sosna) stanowią niewielkie uzupełnienie gatunków głównych, a lesistość wynosi aż 98,5%.

Hodowla żubrów w niewoli jest bardzo ważna dla trwałości gatunku, bo jest ona rezerwą genetyczną. W projekcie uczestniczą ośrodki hodowli w Niepołomicach, Pszczynie, Gołuchowie i Mucznem. Wkrótce dołączą zagrody w nadleśnictwach Lidzbark i Supraśl.

Nadleśnictwo Kobiór
Nadleśnictwo Kobiór wchodzi w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach i jest położone na południe od przemysłowego centrum województwa śląskiego. Powierzchnia Nadleśnictwa to około 21 tyś ha. Największy kompleks leśny Nadleśnictwa to tzw. Lasy Pszczyńskie stanowiące obszar dawnej Puszczy Pszczyńskiej. Nadleśnictwo prowadzi hodowlę żubrów, które na Górny Śląsk przybyły w 1865 roku. Aktualnie to najstarsza hodowla tego gatunku na świecie.

Nadleśnictwo Niepołomice
Puszcza Niepołomicka, obszar gospodarowania Nadleśnictwa Niepołomice, w przeszłości miejsce wielu historycznych wydarzeń, aktualnie las pełniący funkcje gospodarcze, ochronne i społeczne.

Pomimo, że lasy Puszczy Niepołomickiej zostały włączone do europejskiej sieci Natura 2000 ze względu na wybitne znaczenie dla ochrony wartościowych siedlisk oraz wielu gatunków ptaków, to każdemu miejsce to kojarzy się z żubrami. Po okresie kilku wieków nieobecności, żubr powrócił do Puszczy w 1938 roku, w ramach powstałego w okresie międzywojennym polskiego projektu ratowania tego gatunku. Od tej chwili, w uroczysku Poszyna, w samym sercu Puszczy Niepołomickiej funkcjonuje Ośrodek Hodowli Żubrów Nadleśnictwa Niepołomice.

Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie
Ośrodek Kultury Leśnej (OKL) w Gołuchowie to jednostka organizacyjna Lasów Państwowych, funkcjonująca na terenie zabytkowej rezydencji rodziny Czartoryskich. Do zadań ośrodka należy ochrona dziedzictwa kulturowego leśnictwa polskiego polegająca na gromadzeniu i opracowywaniu zbiorów z zakresu sztuki, techniki, przyrody i dokumentów historycznych oraz eksponowanie ich w Muzeum Leśnictwa. Ośrodek sprawuje także mecenat nad twórczością artystyczną leśników i miłośników lasu. Jednostka ta zajmuje się również rewaloryzacją parku-arboretum oraz prowadzi Pokazową Zagrodę Zwierząt, gdzie hodowane są żubry, koniki polskie, daniele i dziki. W oparciu o atrakcyjną bazę muzealną i przyrodniczą prowadzone są w OKL różnorodne formy edukacji leśnej społeczeństwa. Ponadto ośrodek jest wydawcą publikacji popularyzujących historyczne i kulturowe związki człowieka z lasem oraz liczne wydawnictwa dla dzieci i nauczycieli.

Leśny Bank Genów w Kostrzycy
W strukturze organizacyjnej PGL LP Leśny Bank Genów Kostrzyca jest zakładem o zasięgu krajowym. Siedziba jednostki znajduje się w Miłkowie u podnóża Śnieżki, najwyższego szczytu Karkonoszy. LBG Kostrzyca od ponad 20 lat pełni funkcję największego banku nasion drzew leśnych, krzewów i roślin zielnych. Nasiona deponowane w LBG Kostrzyca są doczyszczane, podsuszane oraz poddawane laboratoryjnej ocenie jakości. Po zapakowaniu do specjalnych pojemników są one przechowywane w temperaturze -20°C lub w temperaturach kriogenicznych. LBG Kostrzyca realizuje ponadto wiele projektów o charakterze badawczo-wdrożeniowym i edukacyjnym, jednym z nich ma być utworzenie Banku Genów Żubra.

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie jest najstarszą szkołą wyższą w Polsce o profilu przyrodniczym. Jej początki sięgają 1816 r. i są związane z utworzeniem Instytutu Agronomicznego w Marymoncie. Jednym z 13-stu wydziałów na SGGW jest Wydział Nauk o Zwierzętach, na którym od szeregu lat realizowane są projekty ochrony żubra. Na Wydziale prowadzone są trzy kierunki studiów związane z hodowlą i ochroną zwierząt bazujące na kompleksowych i zróżnicowanych badaniach naukowych.

Stowarzyszenie Miłośników Żubrów
Stowarzyszenie Miłośników Żubrów powstało w 2005 roku. Głównym celem działalności SMŻ jest wspieranie działań na rzecz ochrony żubra. Terenem działań jest obszar kraju, lecz do realizowania swych celów Stowarzyszenie może prowadzić działalność także poza granicami Polski. Swój cel SMŻ realizuje poprzez prowadzenie działalności edukacyjnej, wydawniczej i dokumentacyjnej. We współpracy z wieloma instytucjami i organizacjami Stowarzyszenie uczestniczy w projektach ochrony różnorodności biologicznej i edukacji przyrodniczej. Stowarzyszenie organizuje coroczne międzynarodowe, dotyczące sztandarowego gatunku, jakim jest żubr. Obecnie członkami SMŻ jest ponad 200 osób oraz kilkanaście instytucji wspierających.