O żubrach

Pokrój (eksterier)

Sylwetka żubra cechuje się zwartą budową z charakterystycznym silnie przebudowanym przodem ciała i słabo wykształconym zadem. U żubrów obserwuje się dymorfizm płciowy; dorosłe samce, zwane bykami, są znacznie większe i mocniej zbudowane niż samice (krowy). Szczególnie wysokie u byka wyrostki kolczyste kręgów piersiowych, otoczone potężnymi mięśniami tej okolicy, tworzą na grzbiecie wypukłość zwaną garbem. Garb krów jest znacznie mniejszy. Potężną, nisko osadzoną głowę żubra utrzymuje ścięgniste więzadło karkowe. Tułów żubra jest zakończony ogonem o długości około 0,5 metra z kiścią o dłuższej sierści. Nogi są mocnej budowy, zakończone racicami, przy czym przednie racice są szersze niż tylne. Ubarwiona szaro-czarno płytka nosowo-wargowa, zwana śluzawicą, otacza nozdrza żubra. Każdy osobnik ma inny wzór na skórze śluzawicy, więc jej odcisk może być tym, czym są linie papilarne u ludzi. Oczy żubra o ciemnobrunatnych tęczówkach są umieszczone głęboko w teleskopowych oczodołach, co chroni je przed mechanicznymi uszkodzeniami. Uszy są okrągłe, owłosione zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz. Rogi składają się z okrywy rogowej pokrywającej możdżeń – porowaty wyrostek kostny z charakterystycznymi podłużnymi bruzdami. Rogi są ciemne, w przekroju okrągłe, skierowane na boki i zakrzywione do góry i ku środkowi. Rogi zaczynają wyrastać niedługo po urodzeniu i rosną, aż do wieku 5–7 lat. U starszych samców końcówki rogów są starte na skutek zmagania się z różnymi przeszkodami (zwalone pnie, wykroty itp.). Rogi samców i samic różnią się kształtem i wielkością. U samic są znacznie cieńsze i krótsze niż u samców, a na ich obwodzie widoczne są przewężenia, będące śladem zarówno przyrostów rocznych rogu, jak i odbytych ciąż. Skóra żubra jest gruba, ale bardzo elastyczna, najgrubsza w okolicy grzbietowej środka szyi. W okrywie włosowej żubra wyróżnia się trzy rodzaje włosów – przewodnie, ościste i puchowe. Włosy przewodnie i ościste decydują o gęstości, długości i barwie okrywy włosowej. Mają one zróżnicowaną długość w różnych okolicach ciała. Żubry zaczynają linieć, tzn. zmieniać sierść zimową na letnią, pod koniec zimy, najczęściej na początku marca. Liczba włosów ościstych, a szczególnie puchowych zmienia się sezonowo, wzrastając w zimie. Włosy mają barwę płowobrunatną z odcieniem rudawym lub szarawym, jaśniejszą latem niż zimą. Na dolnej powierzchni szyi długie włosy tworzą brodę, zaczynającą się trójkątną kępą włosów o długości nawet przekraczającej 35 cm. Przednia część ciała (szyja, kłąb i boki) pokryta jest długim kędzierzawym włosem, a głowa włosem gęstym, przy śluzawicy krótszym i gładkim. Dorosły żubr ma 32 zęby, w górnej szczęce tylko przedtrzonowe i trzonowe. Żubry żyją stosunkowo krótko, żubrzyce rzadko przekraczają wiek 25 lat, a byki 20 lat. Najstarsza samica zanotowana w Księdze Rodowodowej żyła 27 lat. Najdłużej żyjący samiec miał 22 lata. Żubry wydają charakterystyczny głos zwany chruczeniem. Na ogół chruczy krowa, porozumiewając się z cielęciem, a byki wydają ten głos najczęściej podczas okresu rujowego.